~~Pederleri Torum ilçemizin Ödük (Serdarlı) beldesinden gelmiştir. Erzurum’da İbrahim Paşa medreselerinde Solakzade Ahmet Tevfik Efendi ve asrının faziletli şahsiyetlerinden tahsil görmüş icazetini (Diploma) almıştır. Şeyhler Medresesi müderrisliğini yürütmüştür. Fenni meseleleri halletmede üstün bir kabiliyet olduğu gibi Matematik ilmine de tamamen hâkimdi. İdadi Askeri mektebinin açılışında Arapça öğretmeni olmuş, mektepdeki talebeyi uzun süre eğitmişti. Şair ruhluydu. Mektebi İdadi’nin selam kapısı önünde yapılan çeşmenin inşa tarihi ile ilgili şiir ona aittir.
“Çeşme akınca dedim tarihini
Bilbedahe “Hazihi aynel hayat”
Ümmetin faziletlilerinden Çemenli Mehmet Efendiyle bir gün Hodaklar denilen mesireye (piknik yeri) giderler. Mesirede kaynayan suyun başına oturunca hal sahibi arkadaşı Mehmet Efendiye der ki “Şu su hakkında birer mısra şiir söylemeden içmeyelim.” Hoca Mehmet Efendi teklifi kabul eder. Hemen:
“Manende-i şeker taştan akar ab-ı Hodaklar”
Mısrasını söyleyince Mustafa Efendi sabredemeyerek hemen suyu içtikten sonra:
“İçtim yeniden buldu şifa kara dudaklar.”
İkinci mısrasıyla beyit i tamamlar.
Hicri, Bin ikiyüzdoksandört, Miladi binsekizyüzyetmişyedi senesinde (1877) hakkın rahmetine kavuşmuştur. Köşk mezarlığına defin edilmiştir. 1930 larda Şehir düzenlemesi adı altında o yöredeki mezarlıklar kaldırılmış. Nereye kaldırıldıkları meçhul. Mustafa Hoca Efendinin oğlu olan Erzurum Müftülerinden Lütfullah Efendi vefatında babasının yanına defin edilmiş. Lütfullah Vehbi Efendi’nin mezar taşları, Erzurum Belediyesi-Eski dairesinin bir arıza için gittiği Taş mağazalar alt ucundaki Yeşil Dumlu hamamı karşısındaki kazıda çıktı. Devrin belediye başkanı ve yetkililer mezarlıklar kaldırılırken sahibi olanlar, kabirlerini götürmüş, olmayanları da şehrin dere ıslahları yapılırken, oralara dökülmüş.
Cenabı hak bir daha bu şehre tarih ve inanç yoksulu belediye reisleri nasip etmesin. (Âmin) Mustafa Hoca Efendinin ruhu şad makamı cennet olsun.
ERZURUM MÜFTÜSÜ LÜTFULLAH VEHBİ EFENDİ
Lütfullah Vehbi Efendi Ödüklüzade Mustafa Sakıb Efendinin oğludur. H.1266 Tarihinde Erzurum’da dünyaya teşrif etmiştir. Tahsilini babası nezaretinde Erzurum medreselerinde tamamladı. Lütfullah Efendi, İbrahim Paşa medresesinde, babasının hocası olan Solakzade Ahmet Tevfik Efendiden de okumuştur. Diploma sonrası 1294’te Erzurum askeri İdadisi Arapça öğretmenliğine tayin edildi. 1314’e kadar hem Lisede hem de Askeri Rüştiyede Arapça öğretmenliği yapmış ve 1314’te (1897) Erzurum Müftülüğüne getirilmiş. Rahatsızlığı nedeniyle 16 Ağustos 1323 (1907)’de emekli olmuştur.
İlmi ve tasavvufi kişiliği ile İslam dünyasınca tanınan Cami’nin Farsça Cilalu’r-ruh adlı kasidesine Erzurum’un yetiştirdiği bir âlim Lütfullah Vehbi’nin yaptığı Feyzü’-sünüh Türkçe şerhi vardır.
Birinci dünya savaşı öncesi Hakkın rahmetine kavuşmuştur. (1909)
Ruhu şad makamı cennet olsun.
Kaynakça: Osman ALBAYRAK, Son devir Osmanlı Uleması. C.2, S.300