~~Ahi Fahreddin “ Kalbinizi Allaha, kapınızı 72 millete açın “ diyen. Dil, din ve ırk ayrımı gözetmeksizin bütün insanları kucaklamayı hedefleyen Ahi Evren mensubudur.
Ahi Evren asıl adı Şeyh Nasreddin Ebul Hakayık Mahmud bin Ahmed El Hoyi dir. İlk eğitimini Hoy’dan aldıktan sonra Mavereünnehir ve Horasana giderek orada ünlü âlimlerden, Fahreddin Razi’den Hükema felsefesini ve Kuran-ı Kerim tefsirini, Piri Türkistan Ahmet Yesevi ‘nin öğrencilerinden de tasavvuf, tefsir, hadis ve kelam derslerini almıştır. Muhaddis lakabıyla tanınan Ahi Piri kimya, tıp ve felsefe dallarındaki eserleri tercüme etmiştir. Kendi meslek dalı debbağdır. Bundan başka 32 çeşit esnaf ve sanatkâr teşkilatının liderliğini de yapmıştır. Tek amacı ahlak, ilim ve bilgiyi de insanların hizmetine sunmaktır.
Ahi Fahreddin in kabri şerifi Gümüşgöz diğer adıyla Sığırcık mezarlığındadır. Mezarlar kaldırılırken, Ahi Fahreddin’in kabrine dokunulmamış, binalar arasında, boğulmuş, bakımsız bir şekilde kalmıştır. Erzurum Ahilerini yazdığımızda yetkilileri, Esnaf odaları başkanlarını haberdar edip uyarmıştık. Hala ilgi beklemektedir. Şehrimizdeki mezar taşı ile açıkça ben buyum diyen, ismi belli olan tek ahidir. Yedi yüz yıldır o kendini korudu, bu günlere kadar geldi, ilgisizlik onu da yok edecektir.
Mezar kitabesinde:
Allahummeeğfir ve ehram lisakin
Haza’l kabru es-seid eş-şehit el-gazi
El maktul Ahi Fahreddin
Bin Mehmet Şah ..lur ila rahmetullah
Leyletü’l Kadr senetün sittetün ve selasin ve sebamiah
Sene - 736
Kitabeden, Allah’ım bu kabirde yatan said, şehit, gazi ve maktul (Öldürülen) Ahi Fahreddin İbni Mehmet Şahı mağfiret et ve ona acı 736 (M.1335) yılı Kadir gecesi Allah’ın rahmetine kavuştu.
Mehmet Şahın oğlu Ahi Fahreddin Gazilerdendir. 736 Kadir gecesi öldürülmüştür. Bu taşın arka yüzünde bir fırfır süs ve fevkalade güzel bir kandil kabartması ile Kelime-i Tevhit yazısı vardır. Mezar taşının sol tarafının kenarına kabartma halinde bir kama ile bir düz kılıç-epe- resmi yapılmıştır. Bununla Ahi Fahreddin’in kesici bir silahla öldürüldüğü anlatılmak istenmiştir. Ayak taşının dış ve yüzünde “İnnellahe layudiu ecremen ahsene amela” Bunun altında asılmış halde bir kandil kabartması görülüyor,(1)
1335 yılı İlhanlıların yıkılış tarihidir. Buhranlı günleri fırsat bilen içimizde ki Ermeniler ayaklanmalarla çevrede tahribatlar ve kıyımlar yapmışlardır. Ramazan ayı Kadir gecesinde, cemaatin toplu olduğu bir anda, ani bir baskınla Ahi Fahreddin şehit edilmiştir. Şehitlik; müminin Mevlaya vermiş oldukları sözdür.
Ahi Fahreddin’in debbağ olduğu beyan ediliyor. Erzurum’daki debbağcılık Kırşehir’deki Ahi teşkilatıyla bağlantılıydı. A.Şerif Beygu: Erzurum’da debbağlar şeyhinin, esnaf üzerinde önemli nüfusu olduğunu, hilekârlık edenlerin dükkânlarını kapattırdığını, çürük ve taklit eşya yapanların ise mallarını dükkânlarının kapısına çivileterek teşhir ettirdiğinden bahis etmektedir… Her yıl esnaf içerisinde yetişen usta adaylarının icazetnamelerini vermek için Kırşehir’den Ahi heyeti gelirdi, bunlar gelirken Kırşehir’de Ahi Evren’in türbesindeki kuyudan bir testi su getirerek Mehdi Abbas mescidi (Mehdi Efendi camii veya Sığırcık camii) üzerindeki minareye asıldığı ve bu suya gelen sığırcık kuşları sayesinde çekirge afetinden korunulduğu rivayet edilmektedir. Erzurum’ca Sıvırcık mahallemiz ismini buradan almış oluyor…
Zamanında şehrin en ileri gelen zaviye şeyhi, bu âlim, sa’id, abid, gazi ve şehit Ahi Fahreddin’in ruhu şad makamı cennet olsun.
Kaynakça: İ.Hakkı Konyalı-Abideleri ve kitabeleri ile Erzurum Tarihi. S.503
Sayfa başına git