Arzu edilen yönetici ile ilgili yazılarımızı Hz. Ali(R:A) 'den öğütlerle taçlandıralım:
Hz. Ali (RA) 'den öğütler:
Hz. Ali (ra) Mısır Valisi olarak atadığı Mâlik bin El-Hârisî el-Eşter’e bir “Emirnâme” (Genelge) vererek bazı tavsiyelerde bulundu. Günümüz idarecileri ne de hitap eden bu tavsiyeleri Arapça’dan dilimize ilk çeviren Milli şairimiz Mehmet Âkif Ersoy’dur.
Hz. Ali (ra) iyi idarenin tüm kuralarını içeren tavsiyelerinde şunları söylemektedir:
Ey idareci! Allah’tan kork! Allah’a itaat et! Farz ve sünnetlere uy! Bunlara uyulmayınca aslâ saadet yüzü görülmez. Bulara uygun davranan da asla hüsrana uğramaz. Bununla beraber şu hususlara dikkat etmenizi tavsiye ederim.
1. Elinle, dilinle ve kalbinle Allah’ın dinine yardım et, tâ ki Allah da sana yardım etsin.
2. Şehvetlere daldıkça nefsini dizginlemeye bak; çünkü yüce Allah “Nefis daima kötülüğü emreder” buyurmaktadır.
3. Kalbinin Salih olup olmadığı ancak Allah’ın kendi kalbinin dilinden söylettiği sözlerle anlaşılır. Heveslerine hakim ol! Sana helal olmayan şeylere karşı nefsi tutmak onun hakkında adaletin ta kendisidir.
4. Halk için kalbinde sevgi ve merhamet duyguları ile lütuf meyilleri besle. Sakın biçarelerin başına kendini yutmayı ganimet bilen yırtıcı bir canavar kesilme. Hata ile veya kasıtla işledikleri kabahatleri olsa da ellerinden tutup doğru yola getirmek mümkündür. Affını hoşgörünü bol bol ver.
5. Sakın affettiğin için pişman olma! Sakın cezalandırdığın için sevinme! Sakınma imkanı varken hiçbir badireye atılma. Bir de sakın “Ben tam kudret sahibiyim, emrederim, bana itaat ederler” deme! Çünkü böyle davranış kalbin fesadı, dinin zayıflaması ve felakete yaklaşması ile sonuçlanır. Seni murakabe eden Allah’ın yüce kudretini düşün. Fâtır-ı Zülcelâl her zorbayı zelil, her kibirleneni hakir eder.
6. Allah’a ve Allah’ın kullarına karşı adaletten ayrılma. Böyle yapmazsan zulmetmiş olursun. Mazlumun davacısı bizzat Allah’tır. Allah birinin hasmı oldu mu artık onun tutunacak hiçbir dalı yoktur.
7. Öyle bir yol takip et ki, hak hususunda en ortası, adalet itibarıyla en yaygını olsun ve halkın çoğunun da rızasını sağlasın. Zira toplumun hoşnutsuzluğu karşısında şahısların rızası hükümsüz kalır. Şahısların öfkesi de toplum içinde erir gider.
8. İdareci için kodaman takımı kadar iyi günde yük olan, kara günlerinde yardımı az olan, adaletten hoşlanmaz, istemekten utanmaz, verilince şükür bilmez, verilmezse değme gadirle savulmaz, felakete sabırsız bir topluluk yoktur. Halbuki İslam’ın esasını meydana getiren Müslümanların kıymet ölçüsü toplumun çoğunluğu olduğu gibi, dinin ve dünyanın kuvvetinde toplumda düşmana karşı savaşacak da, ancak toplumun çoğunluğudur. Onun için samimiyetin ve meylin daima topluma dönük bulunmalı ve onların refahına dikkat etmelisin!
9. İnsanların sana gizli kalan ayıplarını araştırma! Senin vazifen sana ulaşanı düzeltmekten ibarettir. Bilmediklerin hakkındaki hükmü ise Allah verir. Sen ayıp ört ki Allah da senin ayıbını örtsün.
10. İnsanlar hakkında bütün kin ve nefret düğümlerini çöz. İntikam iplerini kes. Sence açıklık kazanmayan şeylerin tümü hakkında anlamamış gözük. Şunu bunu gammazlayanın sözüne sakın kanma.
Gammaz ne kadar saf gözükse de hilekardır.