BİR erkek geçerken, kadının kenara çekilip çömeldiğini gördüğümde, ilkokula henüz başlamıştım. Bunun üstüne, bir de; kadını iki üç metre geçen bu yaşlı adam, dönüp uluorta ve yarı sakınarak duvara işemez mi?
Refakatindeki erkek elini kolunu sallayarak yürürken, kadının bavul taşıdığını, daha açıkçası sırtladığını gördüğümde ise üniversiteyi bitirmek üzereydim.
Her iki olaya da köylerde tesadüf etmiştim. Birincisi Erzurum’un, ikincisi ise Ordu’nun...
Çocukluğunun tamamını, gençliğinin ve ergenliğinin ise çok büyük bir bölümünü geçirdiği Erzurum’un şehir merkezinde, böyle olaylara asla tesadüf etmemiş birisi olarak, o zamanlar, bu her iki olay da ziyadesiyle “itici” gelmişti bana; şimdi gelmese bile...
Kanaatimce, her iki olayın taraflarını bu şekil bir davranış içine sokan, doğrudan doğruya “kendi muhitleri ve zamanları” olmuştur.
Nasıl ki, günümüzde bir erkeğin yoldaki önceliği bir hanıma vermemesi yahut refakatindeki bir hanımın eşyasını taşımaması “ayıplanılıyor” ise, muhtemelen, o muhitlerin o zamanında da aksi davranışlar “ayıp” karşılanıyordu.
* * *
PEKİ, bütün olayları “kendi muhit ve zamanı” açısından değerlendirmek, ne derece doğrudur?
Kendi muhit ve zamanı...
Moda tabiriyle, “mahalle baskısı”...
* * *
MUHAFAZAKAR kimliği ve mutaassıp aile yapısıyla tanınan yönetici bir hemşerimiz, gençlerin, Cumhuriyet Caddesinde yanlarından geçen çocuk ve hanımları hiç kaale almadan birbirlerine uluorta küfrederek gezmelerini, “şehrin jargonu” olarak nitelendirmişti; bir muhabbetimiz esnasında...
İyi de... Hadi, hassasiyeti kabardı böyle düşünmeyen bir Dadaşımın...
Ne kadar cesaret edebilir, bu jargona sahip bir gencin ağzına biber sürmeye; hem de “Desinler ki, Haço’nun da hançeri var” mantığıyla cebinden bıçak eksik etmediğini bile bile?
Yahut, bunu kabullenemeyen yetkili bir yönetici, kalkıp da Cadde’nin kaldırımlarını cinsiyete göre tasniflerse...
Sağdaki kaldırım erkeklere, soldaki de hanımlara...
Hani şu, “Kadınlar Veznesi”, “Erkekler Veznesi” fotoğrafındaki gibi...
Gerçekten, “Erzurum’un jargonu” mudur, bunlar?
* * *
VEZNELERİ müşterilerin cinsiyetine göre paylaştırmak, “yobazlık” mıdır, değil midir; bilemem ama...
Geçmişten kalan ancak günümüzün medeni hayat tarzına ters düşen bir kısım hal ve hareketlerin “Erzurum’un jargonu” diye muhafazası için ısrar etmek, “yobazlığın daniskası”dır.
Sayfa başına git