Bu sorunun cevabını çeşitli toplantılarda ve başka vesilelerle, basında yer alan birçok köşe yazımda (http://www.yavuzozturkler.net) ve oda başkanlığım döneminde bazı bildirilerimde açıklamaya çalıştım. 2014 -2016 yılları arasında yüzde 26 oranında artan et fiyatları bu soruyu tekrar gündeme getirince ben de bu soruyla tekrar karşılaştım ve bu yazıyı kaleme almak zorunda kaldım.
Bir üründeki fiyatlandırmaya etki eden faktörler çeşitli olmakla birlikte ana faktörler: Ürünün üretim satış, pazarlama ve dağıtım maliyetleri, arz –talep ve rekabet olarak sayılabilir. Et fiyatlarındaki önlenemez yükselişin nedenleri maddeler halinde kısaca şöyle özetlenebilir:
a-yem bitkilerinde üretim açığının kaba yem açığına yansıması
b-Süt birim fiyatlarındaki istikrarsızlık ve kar marjındaki düşüklük
c-Tarım ve hayvancılık endüstrisinde demiryolu ve deniz yolu taşımacılığının etkin kullanılmaması ve enerjide yüksek oranda dışa bağımlılık
d-Et tüketiminin et üretimine göre fazla oluşu ve arz-talep dengesinin kurulamaması
e- Türkiye’de son 20 yılda başta koyun ve keçi varlığı olmak üzere hayvan varlığının azalması ve bireysel verim özelliklerinin yeterli olmayışı
f- Gelişmiş ülkelere göre örgütlenme, kooperatifçilik, pazarlama, rekabet ve fiyat borsası gibi yapıların gelişmemiş olması
Sonuç ve öneri:
Son 30 yıl boyunca ve özellikle son 20 yıldır hayvancılık politikalarında yapılan yanlışlıkların bir sonucu olarak arz-talep dengesi arz aleyhine gelişmiş olup nihayet bu noktaya gelinmiştir diyebiliriz. Hayvancılıkta gider maliyetleri düşürülmeden, kaba yem açığı giderilmeden, uygun pazarlama ve rekabet koşulları sağlanıp üretici teşvik edilmeden, süt piyasası et piyasası ile birlikte ele alınıp istikrarlı bir zemine oturtulmadan, etteki fiyat dalgalanmaları durdurularak ithalat rejimi asgari düzeye çekilmeden ve dış etkilerden tarım ve hayvancılığımız korunmadan et fiyatlarını kalıcı olarak kontrol altına almak mümkün olamayacaktır.
Sayfa başına git