DÖNEMİN hariciyecileri Redhouse’u birbirlerine, “Türklerin hizmetinde çalışan sağduyulu bir beyefendi”, diye takdim ederler.
Doğrudur da…
Çünkü o, Osmanlı Hariciyesinde resmi mütercimdir.
* * *
OSMANLILAR ile İranlılar arasında, sınır ihtilafının çözümü için İngiltere ve Rusya arabuluculuk etmektedirler.
1843 yılının Ocak ayında, bu dört devletin temsilcileri, dört yıl sürecek olan görüşmelerin yapılacağı Erzurum’da buluşurlar.
* * *
REDHOUSE, Osmanlı’nın özel izni ile İngiliz heyetinde yer alır. Kocasından uzun süre ayrı kalamayacağı bahanesiyle, eşi de beraberindedir.
* * *
GÖRÜŞMELERDE merkezi bir rol üstlendiği; kâtip, tercüman ve arabulucu olarak görev yaptığı; anlaşmanın nihai metnini Türkçe, Farsça ve Fransızca dilleriyle bizzat kaleme aldığının dışında, Redhouse’un dört yıl boyunca Erzurum’da ne işler yaptığı başlı başına bir muamma.
* * *
ERZURUM yılları, Redhouse için oldukça üretken geçer.
İkinci kitabını burada yazar. Bu bir Osmanlıca gramer kitabıdır. 1846’da “Grammaire Raisonnée De La Langue Ottomane” adıyla Paris’te yayımlanır.
* * *
KAYNAKLARIN birisinde, Bayan Redhouse’un Erzurum’da iken 1843 Noel’i için İngiliz usulü ziyafet verdiğinden bahsedilmektedir.
* * *
REDHOUSE alenen İngilizlerin hesabına çalıştığı Erzurum’da, oldukça sıkıntılı günler geçirir.
Zira İngilizler, Osmanlılar kadar cömert değildirler ve Redhouse, hak ettiğine inandığını alamamaktan yakınmaktadır.
* * *
DİĞER taraftan Erzurum’un sert havası, Redhouse’ların sağlığına pek de iyi gelmez. Hem kendisi hem de eşi hastalanırlar.
Daha fazla dayanamaz, 1847 yılının Mayıs ayında, Erzurum’dan ayrılırlar.
* * *
YAZI dizimizi, o devrin önemli İngiliz adamlarından ikisinin sözleri ile noktalamak istiyorum.
Birincisi…
“Türklere İngilizce öğretmenin yararlı olacağından çok şüpheleniyorum. Yararlı olan, İngilizce eserleri Türkçeye çevirmek, çevirilerin dağıtımını yaparak zihinlerine ilham vermektir.”
İkincisi ise Redhouse’un sahip olduğu “Sir” unvanına atfen söylenendir:
“Sadece sözlük yazdığı için bir adama Saint Michael ve Saint George şövalyelik nişanının Knight Commander derecesini vermezler.”
Sayfa başına git